Sự khác biệt giữa cognac và armagnac, 2 loại brandy chất lượng nhất của Pháp và toàn cầu?

Là hai brandy nho chất lượng nhất của Pháp. Tuy nhiên theo dòng lịch sử, Cognac luôn luôn nổi bật dưới ánh đèn sân khấu trong khi Armagnac đóng vai trò như một diễn viên đóng thế, chờ đợi ở bên cánh gà cho một cơ hội lớn.

1. Lịch sử ban đầu của Cognac và Armagnac

Trong những năm 1600, Bordeaux là một cảng lớn vận chuyển rượu đến Anh và Hà Lan. Rượu có xu hướng oxy hóa trong chuyến đi biển dài, nhưng củng cố nó với rượu brandy giúp bảo vệ vang khỏi hư hỏng.

Cognac được kết nối chặt chẽ với Bordeaux bởi sông Garonne và Charente, đã trở thành địa điểm hiển nhiên cho việc tìm kiếm nguyên liệu làm tăng nồng độ rượu của người Hà Lan và Anh. Vì sự gần gũi của nó, brandewijn hoặc brandy của Cognac có đầu ra ngay lập tức.

Con người sớm phát hiện ra rằng Cognac có thể sản xuất rượu mạnh chất lượng hơn so với những thành phố cảng khác như Nantes và La Rochelle. Nhu cầu về rượu mạnh phát triển và đầu tư tập trung tại khu vực Cognac.

Những nhà chưng cất Armagnac gặp bất lợi về địa lý khi việc vận chuyển sản phẩm đến Bordeaux là khó khăn hơn nhiều.

Kết quả tất yếu là khu vực Armagnac bị phân lập từ các thị trường sinh lợi có đầu ra từ thương nhân Anh và Hà Lan. Vì vậy, trong khi các nhà đầu tư tại Cognac nhận thấy đồng tiền sinh lợi thì các nhà sản xuất tại Armagnac buộc phải thưởng thức rượu của họ ở nhà sau một ngày mệt nhọc trên những cánh đồng nho.

Ngoài vị trí địa lý, qua nhiều thế kỷ các nhà sản xuất vùng Armagnac phải đối mặt với những trở ngại khác để đạt được vị trí của nó trên thị trường. Bệnh dịch trên cây nho, công trùng phá hoại và thiếu các tiêu chuẩn cản trở sự phát triển của ngành công nghiệp rượu tại Armagnac trong khi Cognac được thưởng thức một cách phổ biến trên toàn thế giới.

Armagnac bắt đầu tăng cường danh tiếng của mình trong thế kỷ 20 bằng cách thiết lập tiểu chuẩn & kiểm soát chất lượng. Ngoài ra, Internet đã cho phép nhiều người có thể khám phá loại rượu Armagnac độc đáo từ vùng Gascony, phía tây nam nước Pháp.

2. Sự khác biệt chính giữa Armagnac và Cognac

Có một số khác biệt lớn giữa Armagnac truyền thống và Cognac truyền thống.

2.1 Nho

• Nho dùng cho Armagnac được phân chia giữa Ugni Blanc, Folle Blanche, Colombard và Bacco.

• Nho dùng cho Cognac 98% là Ugni Blanc.

2.2 Địa lý

• Nho tốt nhất của Armagnac được trồng trên đất cát ở nhiệt độ ấm áp ở phía tây nam nước Pháp.

• Nho tốt nhất của Cognac được trồng trên đất phấn với nhiệt độ êm dịu, khoảng 100 dặm về phía bắc của khu vực Armagnac, gần bờ biển Đại Tây Dương.

2.3 Thùng gỗ sồi

• Armagnac thường được ủ trong thùng gỗ sồi rừng Limousin hoặc gỗ sồi địa phương Gascon.

• Cognac được ủ trong gỗ sồi rừng Limousin và Tronçais.

2.4 Chưng cất

• Armagnac truyền thống thường là đơn cất trong một cột chưng cất alambic di động (mobile alambic).

• Cognac phải được chưng cất hai lần trong một nồi đồng pot still.

2.5 Nồng độ cồn

• Armagnac truyền thống có nồng độ cồn thông thường giữa 46 ° và 48 °.

• Cognac được giảm với Petites eaux (thành phẩm sau chưng cất lần 1) hoặc nước cất xuống còn 40 °.

2.6 Vintage

• Armagnac truyền thống đưa ra niên vụ nho (vintage)

• Vintages là cực kỳ hiếm hoi đối với Cognac. Thay vào đó, Cognac gần như luôn luôn là một sự pha trộn của nhiều niên vụ nho (vintage) khác nhau.

2.7 Đơn giống nho

• Loại nho duy nhất dùng cho Armagnac là khá phổ biến, đặc biệt là Folle Blanche.

• Hiếm khi nhìn thấy một giống in trên nhãn Cognac.

3. Sự khác biệt cơ bản giữa hương vị Cognac và Armagnac

Liên quan đến nho và phương pháp chưng cất, người tiêu dùng và đặc biệt là những người sành rượu nhận thức được rằng Armagnac và Cognac là những sản phẩm khác biệt rõ rệt.

• Nói chung, ở độ tuổi 15 năm thì một Armagnac đơn cất có một kết cấu béo hơn một Cognac được chưng cất hai lần. (Điều này có thể được so sánh với sự khác biệt giữa vodka trong tủ đá và vodka ở nhiệt độ phòng). 

• Armagnac thường tập trung vào trái cây hơn Cognac vì loại nho sử dụng và vì hơi nước rượu buộc phải tiếp xúc với rượu trong suốt quá trình chưng cất. Trái cây tiêu biểu nhất bao gồm hoa nho, cam, mận, mộc qua và mai. 

• Hương vị trái cây của Cognac có xu hướng nhẹ hơn (lê, cam) và nhiều hương hoa. 

• Phản ứng với Armagnac và các loại đường của gỗ sồi thường mang lại hương vị vanilla, caramel, kẹo bơ cứng, kẹo toffee cứng, maple syrup và hương vị đặc biệt của nước cốt dừa.

• Sự tương tác của Cognac với gỗ sồi thường mang đến rất nhiều gia vị, thường gặp thảo dược, chất nhựa. 

• Armagnac truyền thống không trải qua giai đoạn giảm nồng độ. Vì vậy, rượu nồng độ cao của nó giúp thúc đẩy hương liệu tập trung từ ly. 

• Hương của Cognac của không phải luôn luôn sẵn sàng như Armagnac khi Ugni Blanc là nho chính và vì Cognac được pha loãng đến 80 độ F. 

• Việc lão hóa, Armagnacs thường phát triển hương vị đất và khói hấp dẫn. 

• Cognac kết hợp với gỗ thường cân bằng hơn, nhưng hiếm khi nó cung cấp sự phức hợp như Armagnac. 

• Armagnacs thường đạt đỉnh cao từ 20 đến 30 tuổi. 

• Cognac là tay đua đường dài do có nồng độ cao hơn, rượu thường đạt đỉnh cao vào khoảng 30 đến 40 năm và phát triển ghi chú nấm mốc cực kỳ tinh tế.

4. Bao nhiêu tuổi là quá già?

Sau 35 tuổi, hầu hết Armagnacs và Cognac ủ trong thùng bắt đầu giảm chất lượng. Không chỉ nồng độ công trong rượu bắt đầu giảm xuống dưới tiêu chuẩn quy định là 40%, nhưng hương vị gỗ sẽ bắt đầu lấn át hương vị trái cây.

Trong khi Armagnac có lẽ đạt đỉnh trước vào sinh nhật thứ 30 của mình thì Cognac phát triển tốt (có lẽ vì nồng độ rượu cao hơn ban đầu có thể tiếp tục phát triển) cho đến sinh nhật lần thứ 50.

5. Vòng đời phổ biến của Cognac và Armagnac

Các thành phần của cả Armagnac và Cognac trải qua các giai đoạn trong chu trình sống của chúng:

• Trái cây tươi (mận, mơ, lê, mộc qua) và hương hoa phát triển để bảo quản trái cây (tưởng tượng nói trên như mứt) sau đó là trái cây sấy khô.

• Hương vị kẹo toffee đậm chuyển thành kẹo toffee mềm mại, sau đó là hương kem hoặc thậm chí là bơ.

• Quá trình oxy hóa chậm trong thùng là nguyên nhân sinh ra hương vị hạnh nhân và quả óc chó (rancio) trên bề mặt.

• Thùng gỗ mang lại hương vị tiêu, đinh hương và quế, cuối cùng lấn át vị trái cây còn lại với tanin.

Như vậy, theo dòng lịch sử một loại rượu dù chất lượng đến đâu đi nữa nhưng nếu không có điều kiện đến với một thị trường rộng lớn thì khó có thể trở nên nổi tiếng và phổ biến được và ở đây, armagnac là một ví dụ điển hình. Mặc dù hiện nay các nhãn hiệu armagnac cố gắng làm marketing nhằm phát triển thị phần của mình và một điều chắc chắc họ biết đó là cognac đã trở thành cái tên cửa miệng và là thói quen của người tiêu dùng khi nhắc đến brandy rồi.

Đỗ Duy Thanh